در این مقاله از هیدرولیک پنوماتیک علی با نحوه عملکرد پمپ دنده ای آشنا خواهید شد. پمپ‌ها به عنوان یکی از تجهیزات پرکاربرد در صنایع مختلف شناخته می‌شوند که برای انتقال سیالات با ویسکوزیته و فشار متفاوت به کار می‌روند. پمپ دنده‌ای، با مکانیزم حرکت چرخ دنده‌های خود، یکی از پرکاربردترین انواع پمپ‌های صنعتی است.
انواع پمپ دنده‌ای
پمپ‌های دنده‌ای به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- پمپ دنده‌ای خارجی: در این نوع، چرخ دنده‌ها در معرض دید هستند.
- پمپ دنده‌ای داخلی: چرخ دنده‌ها در داخل محفظه قرار دارند.
- پمپ دنده‌ای اسکرو (ژیراتور یا پیچی): با استفاده از پیچ‌های مخصوص برای انتقال سیال.
ساختار و قطعات پمپ دنده‌ای
شناخت قطعات تشکیل‌دهنده پمپ دنده‌ای برای درک بهتر عملکرد آن ضروری است:
- چرخ دنده محرک: به شفت اصلی متصل و حرکت اولیه را ایجاد می‌کند.
- چرخ دنده هرزگرد: توسط چرخ دنده محرک به حرکت در می‌آید.
- محفظه: فضایی که چرخ دنده‌ها در آن قرار می‌گیرند.
- ورودی و خروجی پمپ: مسیرهای ورود و خروج سیال.
- شفت محرک اصلی: شفتی که نیرو را از الکتروموتور به چرخ دنده‌ها منتقل می‌کند.
- شیر اطمینان: در مسیر خروجی قرار دارد و در صورت فشار بیش از حد، مدار را قطع می‌کند تا از آسیب به پمپ جلوگیری شود.
عملکرد پمپ دنده ای
عملکرد پمپ‌های دنده‌ای بر اساس ایجاد فشار در سیال توسط حرکت مکانیکی چرخ دنده‌ها است. طراحی هر نوع از پمپ‌های دنده‌ای به گونه‌ای است که بتواند در شرایط خاص صنعتی مورد استفاده قرار گیرد و دبی و فشار سیال خروجی را با دقت بالایی تنظیم کند.
نحوه عملکرد پمپ دنده‌ای خارجی
پمپ دنده‌ای خارجی از دو چرخ دنده مشابه تشکیل شده که یکی به عنوان محرک و دیگری به عنوان هرزگرد عمل می‌کند. این پمپ‌ها برای انتقال انواع مایعات با ویسکوزیته‌های مختلف و در شرایط فشار بالا به کار می‌روند.
عملکرد پمپ دنده‌ای خارجی
- ورود سیال: سیال از ورودی پمپ وارد شده و از کنار دنده‌ها عبور می‌کند.
- افزایش فشار سیال: همزمان با حرکت سیال، فشار آن توسط دنده‌ها افزایش می‌یابد، که سبب پمپاژ سیال با دبی و فشار بالاتر می‌شود.
- کاربردهای پمپ دنده‌ای خارجی: این پمپ برای انتقال روغن، مواد شیمیایی، محلول‌ها، الکل‌ها و دیگر سیالات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نحوه عملکرد پمپ دنده‌ای داخلی
پمپ دنده‌ای داخلی از دو چرخ دنده با اندازه‌های مختلف تشکیل شده که دور یک محور ثابت می‌چرخند. این نوع پمپ برای کاربردهای خاصی که نیاز به NPSH پایین دارند، ایده‌آل است.
عملکرد پمپ دنده‌ای داخلی
- ورود سیال: سیال از ورودی پمپ وارد می‌شود.
- مکش توسط چرخ دنده داخلی: چرخ دنده کوچکتر (داخلی) سیال را مکش کرده و به سمت چرخ دنده بزرگتر (خارجی) هدایت می‌کند.
- افزایش فشار توسط چرخ دنده خارجی: چرخ دنده بزرگتر فشار سیال را افزایش داده و آن را به سمت خروجی پمپ می‌راند.
- کاربردهای پمپ دنده‌ای داخلی: مناسب برای انتقال پاستا، روغن کاری موتورها و سیالات با فشار بالا
معرفی پمپ دنده‌ای اسکرو یا پیچی
پمپ دنده‌ای اسکرو، همچنین شناخته شده به نام پمپ ژیراتور یا پیچی، با استفاده از دو چرخ دنده با اندازه‌های مختلف کار می‌کند که این تفاوت در اندازه سبب حرکت ویژه سیال می‌شود.
نحوه عملکرد پمپ دنده‌ای اسکرو
- مکانیزم چرخشی: چرخ دنده‌ها با تفاوت تعداد دندانه‌ها، دوران پیدا می‌کنند که باعث می‌شود چرخ دنده داخلی حول محور چرخ دنده خارجی بچرخد.
- ایجاد فشار و مکش: فاصله بین چرخ دنده‌ها در نیم‌دور چرخش افزایش یافته و در نیم‌دور دیگر کاهش می‌یابد، که این امر به ایجاد فضای خالی و مکش سیال منجر می‌شود.
- کاربردها: پمپ‌های دنده‌ای اسکرو برای انتقال روغن‌های سبک، خوراکی و هیدرولیکی استفاده می‌شوند.
راهنمای افزایش طول عمر پمپ دنده‌ای
افزایش طول عمر پمپ دنده‌ای نیازمند توجه ویژه به نگهداری و تعمیرات منظم است.
توصیه‌های نگهداری پمپ دنده‌ای
- برنامه نگهداری منظم: تدوین برنامه‌ای برای بررسی و ارزیابی منظم پمپ، شامل ثبت تمامی اطلاعات عملکردی برای تشخیص دقیق علت خرابی‌های احتمالی.
- توجه به یاتاقان‌ها: یاتاقان‌ها جزء کلیدی در تعمیر و نگهداری پمپ هستند و باید دقیقاً مورد بررسی قرار گیرند.
- کنترل فاصله چرخ دنده‌ها: اندازه‌گیری دقیق فاصله بین چرخ دنده‌ها و محفظه برای جلوگیری از گریپاژ پمپ.
- نظارت بر خوردگی: خوردگی ناشی از اصطکاک و برخورد با سیالات مختلف باید به دقت مورد توجه قرار گیرد.
- کلید سیال: استفاده از کلید سیال که در صورت عدم عبور سیال، به طور خودکار پمپ را قطع می‌کند تا از خرابی‌های احتمالی جلوگیری به عمل آید.
جهت سفارش انواع محصولات هیدرولیک، پنوماتیک و ابزار دقیق می توانید از طریق WhatsApp با فروشگاه هیدرولیک و پنوماتیک علی در تماس باشید.