مقایسهٔ روغن‌های معدنی و زیست‌تخریب‌پذیر در هیدرولیک سبز
در این مقاله به مقایسهٔ روغن‌های معدنی و زیست‌تخریب‌پذیر در هیدرولیک سبز می پردازیم. پیش از هر چیزی به تعاریف مربوط نگاهی می اندازیم. با ما همراه باشید.
۱. تعریف و استانداردها
- روغن معدنی (Mineral-Oil HF) از تقطیر نفت خام به‌دست می‌آید و در بیشتر ماشین‌آلات متداول است. زیست‌تخریب‌پذیری آن پایین و حاوی ترکیبات آروماتیک است.
- روغن زیست‌تخریب‌پذیر (HE-Fluids) بر پایه روغن‌های گیاهی (HETG)، استر سنتزی (HEES)، پلی‌گلیکول (HEPG) یا استر اشباع‌شده (HEPR) فرموله می‌شود و باید شرایط ISO 15380 را برای سرعت تجزیه و سمیت پایین برآورده کند biona-oils.com. در اروپا، اخذ نشان EU Ecolabel یا LuSC پیش‌شرط بسیاری از پروژه‌های «لودر سبز» و تجهیزات اسکله‌ای است environment.ec.europa.eueur-lex.europa.eu.
۲. بررسی پنج شاخص اصلی
| شاخص | روغن معدنی | روغن زیست‌تخریب‌پذیر |
|---|---|---|
| زیست‌تخریب‌پذیری (OECD 301) | 15–35 ٪ در 28 روز | > 60 ٪ (الزام ISO 15380) |
| نقطه اشتعال (Flash Point) | 210 – 230 °C | 280 – 320 °C (گیاهی) soltexinc.com |
| پایداری اکسیداسیون | عالی تا 120 °C | گیاهی: متوسط؛ استرهای اشباع: خوب renewablelube.com |
| کارکرد در دمای پایین | تا −40 °C با افزودنی | HETG محدود به −15 °C؛ HEES/HEPR تا −35 °C |
| قیمت اولیه | کم | 1.5 – 3 برابر گران‌تر linkedin.com |
۳. مزیت‌های کلیدی روغن زیست‌تخریب‌پذیر برای «هیدرولیک سبز»
- ریسک محیطی پایین‌تر
در سامانه‌های «Total-Loss» مثل لودرهای جنگل یا اسکله ماهی‌گیری، نشت ناگزیر است؛ تجزیهٔ سریع HE-Fluids آسیب به آب و خاک را به حداقل می‌رساند و جریمه‌های زیست‌محیطی را حذف می‌کند. - ایمنی آتش‌سوزی بالاتر
نقطه اشتعال گیاهی > 300 °C است؛ این حاشیهٔ امنیت در بیل‌های حفاری تونل که جرقه محتمل است ارزشمند است. - کاهش ردپای کربنی
پایهٔ گیاهی HETG یا HEES از منابع تجدیدپذیر تهیه می‌شود؛ ارزیابی چرخه عمر (LCA) تا 40 ٪ CO₂ کمتر از نفتی گزارش می‌کند. - دورریز ساده‌تر
روغن‌های EAL (Environmentally Acceptable Lubricants) را می‌توان در تصفیه‌خانه‌های آبِ صنعتی با فرایندهای متعارف حذف کرد؛ روغن معدنی نیازمند سوزاندن یا حمل به مراکز ویژه است.
۴. چالش‌ها و ملاحظات فنی
| چالش | راهکار پیشنهادی |
|---|---|
| نابرجامی حرارتی (Thermal Stability) – اکسیداسیون سریع HETG در > 85 °C | استفاده از HEES یا HEPR در مدارهای داغ پرس تزریق پلاستیک، یا نصب کولر روغن |
| کاهش ویسکوزیته در سرمای شدید | انتخاب گرید HEPR با VI بالا، گرم‌کن مخزن یا تعویض زمستانی |
| کوتاه‌تر شدن بازه تعویض | پایش دوره‌ای عدد اسید کل (TAN)؛ HEES معمولاً به TAN ≥ 2.0 حساس است |
| قیمت بالاتر | محاسبه TCO: کاهش جریمه محیطی، افزایش نقطه اشتعال و امکان بازیافت انرژی ترمز در HST توجیه اقتصادی می‌سازد |
۵. توصیه‌های کاربردی برای انتخاب «روغن سبز»
- ریسک نشت: هرچه احتمال ریزش در محیط‌های حساس بالاتر باشد (مثلاً اسکله، معدن روباز)، انتخاب HE-Fluid ارزشمندتر است.
- دما و بار کاری: برای مدارهای < 90 °C و فشار تا 210 bar، روغن گیاهی کافی است؛ برای فشارهای بالاتر یا دمای پیوسته 120 °C، HEES/HEPR با شاخص گرانروی بالا توصیه می‌شود.
- الزامات مشتری یا مقررات: در اتحادیه اروپا، بسیاری از مناقصات راهسازی الزام به کلاس ISO 15380 و EU Ecolabel دارند؛ از ابتدا برچسب را در برگه داده (SDS) بررسی کنید.
- مدیریت تعویض و فیلتراسیون: فیلتر β≥200@10 µm برای روغن‌های زیست‌تخریب‌پذیر اجباری است؛ آلودگی آب بیش از 0.1 ٪ سرعت هیدرولیز را بالا می‌برد.
۶. جمع‌بندی مقایسهٔ روغن‌های معدنی و زیست‌تخریب‌پذیر در هیدرولیک سبز
روغن‌های معدنی هنوز از نظر هزینه و دوام حرارتی در بسیاری از مدارها مزیت دارند، اما قوانین سخت‌گیرانه و اهداف ESG شرکت‌ها، روغن‌های زیست‌تخریب‌پذیر را در کاربردهای «هیدرولیک سبز» پیش می‌اندازد. ارزیابی دقیق ریسک نشتی، دمای کاری و هزینه چرخه عمر نشان می‌دهد در پروژه‌هایی که محیط زیست یا ایمنی آتش‌سوزی اولویت است، مهاجرت به HE-Fluids تصمیمی آینده‌نگرانه است. سوالات و نظرات خود درباره مقایسهٔ روغن‌های معدنی و زیست‌تخریب‌پذیر در هیدرولیک سبز را با ما به اشتراک بگذارید.
جهت درخواست و سفارش همه نوع محصولات هیدرولیک، پنوماتیک و ابزار دقیق می توانید از طریق WhatsApp با فروشگاه هیدرولیک و پنوماتیک علی در تماس باشید.