لول گیج (Level Gauge) یک تجهیز ابزار دقیق است که برای اندازه‌گیری و نمایش سطح مایعات در مخازن، دیگ‌ها و سیستم‌های فرآیندی استفاده می‌شود. لول گیج‌ها به صورت بصری یا مکانیکی سطح مایع را نشان می‌دهند و در بسیاری از صنایع از جمله نفت و گاز، شیمیایی، غذایی و دارویی به کار می‌روند.

انواع لول گیج:

لول گیج‌ها بر اساس اصل عملکرد و نوع نمایش سطح مایع به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:

1. لول گیج شیشه‌ای (Glass Level Gauge):

• یک شیشه شفاف یا نیمه شفاف که به طور مستقیم سطح مایع را نشان می‌دهد.
• مزایا: ساده و مقرون‌به‌صرفه، نمایش مستقیم سطح.
• معایب: محدودیت در دما و فشار، نیاز به تمیزکاری منظم.

2. لول گیج مغناطیسی (Magnetic Level Gauge):

• از شناور مغناطیسی و یک محفظه خارجی تشکیل شده است. سطح مایع با حرکت شناور و نشانگر مغناطیسی نمایش داده می‌شود.
• مزایا: مقاوم در برابر شرایط سخت، ایمن برای مایعات خطرناک.
• معایب: نیاز به نگهداری دوره‌ای.

3. لول گیج راداری (Radar Level Gauge):

• امواج راداری برای اندازه‌گیری سطح مایع استفاده می‌شود و اطلاعات به صورت دیجیتال منتقل می‌شود.
• مزایا: دقت بالا، مناسب برای مایعات خورنده و چسبناک.
• معایب: هزینه بالا.

4. لول گیج اولتراسونیک (Ultrasonic Level Gauge):

• از امواج صوتی برای تشخیص سطح مایع استفاده می‌کند.
• مزایا: بدون تماس مستقیم با مایع، مناسب برای مواد چسبنده.
• معایب: حساسیت به دما و فشار بالا.

5. لول گیج تحت فشار (Differential Pressure Level Gauge):

• از اختلاف فشار بین نقاط مختلف برای اندازه‌گیری سطح مایع استفاده می‌شود.
• مزایا: مناسب برای مخازن تحت فشار.
• معایب: نیاز به کالیبراسیون منظم.

6. لول گیج نواری (Tape Level Gauge):

• یک نوار اندازه‌گیری که به صورت دستی برای تعیین سطح مایع استفاده می‌شود.
• مزایا: ساده و کم‌هزینه.
• معایب: دقت کمتر، زمان‌بر.

اجزای اصلی لول گیج:

1. بدنه یا محفظه:
   • بخشی که مایع را در خود نگه می‌دارد یا اطلاعات سطح را منتقل می‌کند.
2. شناور:
   • در برخی انواع (مانند مغناطیسی)، وظیفه تشخیص سطح مایع را دارد.
3. نمایشگر:
   • نشان‌دهنده سطح مایع (بصری یا دیجیتال).
4. اتصالات:
   • برای نصب به مخازن و سیستم‌های فرآیندی.

کاربردهای لول گیج:

1. صنایع نفت و گاز:
   • نظارت بر سطح مخازن نفت خام، سوخت و گازهای مایع.
2. صنایع شیمیایی:
   • اندازه‌گیری سطح مایعات خورنده یا خطرناک.
3. نیروگاه‌ها:
   • کنترل سطح آب در دیگ‌های بخار و کندانسورها.
4. صنایع غذایی و دارویی:
   • نظارت بر سطح مایعات حساس مانند شیر، آب‌میوه و محلول‌های دارویی.
5. تصفیه آب و فاضلاب:
   • اندازه‌گیری سطح مایعات در مخازن ذخیره و فرآیندهای تصفیه.

مزایای استفاده از لول گیج:

1. نمایش مستقیم سطح:
   • برخی مدل‌ها (مانند شیشه‌ای) سطح مایع را مستقیماً نشان می‌دهند.
2. قابلیت اطمینان:
   • لول گیج‌های مغناطیسی و راداری در شرایط سخت بسیار قابل اعتماد هستند.
3. انعطاف‌پذیری:
   • انواع مختلف برای شرایط و محیط‌های متنوع موجود است.
4. ایمنی:
   • مناسب برای مایعات خطرناک یا تحت فشار.

معایب احتمالی:

1. هزینه:
   • مدل‌های پیشرفته (مانند راداری و اولتراسونیک) هزینه بالایی دارند.
2. نگهداری:
   • برخی مدل‌ها نیاز به تمیزکاری یا کالیبراسیون دوره‌ای دارند.
3. حساسیت به شرایط محیطی:
   • دما، فشار و ویژگی‌های خاص مایع ممکن است بر دقت تأثیر بگذارند.

نحوه انتخاب لول گیج مناسب:

1. نوع مایع:
   • ویژگی‌های مایع (خورنده، چسبناک، سمی) در انتخاب نوع لول گیج تأثیر دارد.
2. دما و فشار:
   • مقاومت لول گیج در برابر دما و فشار کاری مخزن.
3. دقت مورد نیاز:
   • برای فرآیندهای حساس، لول گیج‌های راداری یا اولتراسونیک توصیه می‌شوند.
4. هزینه:
   • انتخاب بین مدل‌های ساده‌تر (شیشه‌ای) یا پیشرفته‌تر (راداری) بر اساس بودجه.
5. شرایط نصب:
   • فضای نصب و نحوه اتصال به مخزن یا لوله.

تفاوت لول گیج و لول ترانسمیتر:

نتیجه‌گیری:

لول گیج ابزاری ساده و کارآمد برای نمایش یا نظارت بر سطح مایعات است که بسته به نوع و کاربرد می‌تواند از ساده‌ترین مدل‌ها (شیشه‌ای) تا پیشرفته‌ترین مدل‌ها (راداری) تغییر کند.